Witamina D, dlaczego jest tak ważna ?
Witamina D jest jedną z najbardziej niedoborowych witamin na świecie. Szczególnie dotyczy to osób w naszej strefie klimatycznej. Główne źródło syntezy to promieniowanie UVB, dzięki czemu dostarczamy ją w wyniku ekspozycji na promienie słoneczne. Z punktu widzenia definicji witamin, tak na prawdę witamina D jest hormonem. Występuje w dwóch formach ergokarcyferol ( D2) znajdującym się w produktach roślinnych oraz cholekalcyferol (D3), który znajdziemy w produktach odzwierzęcych. Witamina D jest aktywna metabolicznie jedynie po przekształceniu w kracytriol (1,25 di-hydroksycholekarcyferol, 1 alfa,25(OH)2D). Z początku ulega metabolizmowi w wątrobie, później wraz z krwią zostaje przetransportowana do nerek, a także do innych tkanek i tam syntetyzuje się aktywna biologicznie forma witaminy.
W procesie tworzenia karcytriolu mają wpływ hormony takie jak: insulina, prolaktyna, hormony płciowe oraz parathormon. Proces tworzenia aktywnej witaminy hamowany jest poprzez etanol, kortyzol, tyroksynę oraz kwasicę metaboliczną (w przypadku źle leczonej cukrzycy, głodzenia, ostrych biegunkach, chorobach wątroby, płuc oraz nerek).
Funkcje:
Jedną z funkcji witaminy jest wchłanianie wapnia w jelicie, dzięki czemu mamy zdrowe i mocne kości. Odpowiada również za prawidłową pracę układu odpornościowego. Powoduje pobudzenie limfocytów T, biorących udział w ochronie organizmu przed drobnoustrojami. W niektórych badaniach dowiedziono, że u osób ze stwierdzoną chorobą autoimmunologiczną wykazano znaczne niedobory witaminy D. Szczególnie pośród chorych na Hashimoto, wówczas zauważono, że może mieć ogromne znaczenie w leczeniu oraz profilaktyce owych schorzeń. Witamina D blokuje działanie substancji odpowiedzialnych za tworzenie zapalenia w organizmie oraz działa immunostymulująco. Dlatego osoby chorujące na schorzenia z autoagresji powinny w szczególności dbać o odpowiedni jej poziom we krwi. Dowiedziono również, że może zapobiegać powstawaniu niektórych nowotworów np. sutka, jelita grubego, prostaty, płuc oraz skóry. Dzieje się tak, gdyż działa hamująco na proces proliferacji (rozrastania) komórek, procesie który bierze czynny udział w syntezie komórek nowotworowych. Wypływa na stan układu nerwowego i mięśniowego. Odnaleziono receptory dla karcytriolu, które znajdują się w mózgu oraz w niektórych obszarach centralnego i obwodowego układu nerwowego. Witamina działa ochronnie w stosunku do neuronów, dzięki czemu przeciwdziała schorzeniom o podłożu neurologicznym. Korzystnie oddziaływuje na układ sercowo-naczyniowy, poprzez obniżenie ciśnienia krwi. Pozytywnie wpływa na poziom glikemii, gdyż zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę.
Suplementacja:
Ważna jest odpowiednio dobrana suplementacja, gdyż duże dawki witaminy D mogą wpływać niekorzystnie na poziom wapnia we krwi, dochodzi do podwyższenia jego poziomu. W wyniku hiperkalcemii wapń odkłada się w tkankach miękkich, może dojść do kamicy nerkowej oraz do zaburzenia pracy serca. Taka sytuacja jest skrajna, ponieważ obecnie występują znaczne niedobory. Zaleca się jej suplementowanie od września do kwietnia lub nawet przez cały rok. Najpowszechniej zalecana dawka to 2000 j.m. na dobę. W niektórych przypadkach przy dużych niedoborach dawki mogą być zwiększone nawet do 20 tys. j. m. na dobę. Natomiast w tym przypadku należy dozować ją tylko pod kontrolą lekarza. Najlepiej wykonać badania na stężenie 25(OH)D w surowicy krwi, powinien on wynosić powyżej 50 ng/l.
A czy łączyć ją z witamina K?
Witamina K bierze udział w krzepnięciu krwi, a także współdziała z witaminą D w wzmacnianiu tkanki kostnej, poprzez wiązanie wapnia. Także jeśli chodzi o stan kośćca te dwie witaminy świetnie ze sobą współpracują. Ale czy muszą być suplementowane razem? Niekoniecznie. Zdecydowanie jest to chwyt marketingowy. Witaminę K syntetyzują nasze bakterie jelitowe. Nie ma tak na prawdę żadnych zaleceń odnośnie suplementacji tą witaminą. Spożywając dużo warzyw i owoców o zielonym kolorze nie musimy się martwić o jej podaż. Można zalecić stosowanie po odbyciu antybiotykoterapii, gdyż dochodzi wtedy do wyjałowienia flory bakteryjnej w jelicie. I w tej sytuacji można podejrzewać, że synteza witaminy K może nie być wystarczająca.
Skutki niedoboru witaminy D:
-depresja
-choroba Alzhaimera
-osłabienie mięśni
-nadciśnienie tętnicze
-krzywica
-osteoporoza
-choroby o podłożu autoimmunologicznym (Hashimoto, stwardnienie rozsiane, choroba Leśniewskiego-Crohna)
-choroby nowotworowe
-cukrzyca
-zespół przewlekłego zmęczenia
-alergie
-obniżona odporność
– i wiele innych.
W jakiej żywności znajdziemy witaminę D?
Główne jej źródła to produkty odzwierzęce:
-tłuste ryby morskie
-jaja
-mleko oraz jego przetwory
-wątroba cielęca, wieprzowa oraz wołowa
-smalec
Roślinne źródła witaminy:
-pieczarki
-boczniaki
Trzeba zaznaczyć, że samym pożywieniem nie jesteśmy w stanie dostarczyć wystarczającej dawki witaminy D, dlatego zaleca się wdrożenie suplementacji w okresie jesienno-zimowym.